Hấp dẫn gỏi tép Bàu Trạng (Nguồn: Internet)
Khi nhắc đến xã Vĩnh Tú, huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị, trong ký ức của nhiều người, đây là mảnh đất đầy cát trắng, nắng nóng cùng với những đợt gió lào thổi đến rát mặt. Thế nhưng khi 1 lần được đặt chân tới vùng đất này, du khách sẽ phải bất ngờ vì Vĩnh Tú được thiên nhiên ưu ái ban tặng một quỹ rừng giàu có và những bàu nước thiên nhiên mát rượi. Và nổi tiếng nhất và được nhắc đến nhiều nhất ở Vĩnh Tú là bàu Trạng – 1 nhánh nhỏ nằm trong khu vực Bàu Thủy Ứ rộng lớn. Sở dĩ bàu này được gọi là Bàu Trạng có lẽ xuất phát từ cái tên Trạng được gắn liền với vùng đất là cái nôi của làng Trạng Vĩnh Hoàng ngày xưa. Bàu Trạng với diện tích mặt nước lớn cho tôm cá nhiều. Mà tiêu biểu ở đây là con tép – một loại thủy sản nhỏ hơn tôm. Nguồn nguyên liệu chính để làm nên món tép nhảy Bàu Trạng trứ danh.
Tép đồng nhỏ hơn tôm sinh sôi xuất hiện nhiều vào từ tháng 3 đến tháng 5, lúc vụ mùa của người dân vừa xong, có vị ngọt, giòn, thơm và được chế biến thành nhiều món ăn dân dã nhưng cực kỳ hấp dẫn như: tép rang, gỏi tép trộn đu đủ, nhân bánh xèo, tép um cuốn bánh tráng, mắm tép… và món nổi danh mà chắc chắn ai đi ngang qua bàu Trạng cũng phải thưởng thức đó chính là món tép nhảy được đánh bắt ngay tại bàu.
Nguyên liệu cho món ăn trứ danh này gồm: các loại rau thơm, đặc biệt là ngò tây, xoài xanh, tiêu xanh, ớt, tỏi. Và quan trọng nhất là rất nhiều chanh. Bởi chanh có tác dụng làm chín tép, đồng thời tạo vị chua cay cho món gỏi thêm phần hấp dẫn.
Tép sau khi được vớt ra khỏi chậu đã ngâm nước muối tầm khoảng 10 phút sẽ được cho vào cùng với các nguyên liệu như rau thơm, ngò tây, xoài xanh, tiêu xanh, ớt, tỏi được cắt nhỏ và giã nhuyễn trước đó và mang tận từng bàn cho thực khách. Thực khách sẽ vắt thật nhiều nước cốt chanh vào chậu đựng tép, nhanh tay đậy nắp lại cho tép khỏi nhảy ra chậu, lắc đảo thật kỹ để tép thấm tất cả gia vị và thưởng thức. Rất đơn giản nhanh gọn để có một món gỏi tép nổi tiếng mà ai đến Bàu Trạng cũng muốn thưởng thức một lần.
Tép sau khi được đảo đều và hết nhảy sẽ được mở vung, khi ăn, lấy một chiếc bánh đa, một ít rau, và múc một muỗng gỏi tép cuốn lại và chấm với món nước chấm sền sệt pha lẫn giữa xì dầu và mùa tạt đưa lên miệng cắn một miếng, rồi xuýt xoa vì cay…và ngon. Vị của mù tạt, và cải cay xộc thẳng lên mũi, tiếp theo là vị ngọt, giòn của tép, vị bùi của lạc rang cứ hòa quyện vào nhau. Cắn 1 miếng lại muốn cắn tiếp miếng thứ hai, cứ thế, từng đoàn du khách tới nơi này đều có cơ hội thưởng thức món ăn mang sự mát lành, ngọt ngào của vùng đất tưởng chừng như chỉ có gió Lào và cát trắng miền Trung.