Vườn hoa chân trời tại thị trấn Khe Sanh (Ảnh: Thanh Huyền)
Về cảnh quan tự nhiên, Hướng Hóa cũng có lợi thế rất riêng, đó chính là sự phong phú đa dạng và đa phần còn giữ nguyên nét hoang sơ. Thêm vào đó, Hướng Hóa cũng có sức hấp dẫn rất lớn từ bề dày truyền thống lịch sử và truyền thống văn hóa đặc sắc của đồng bào Vân Kiều, Pa Kô. Những năm gần đây, huyện Hướng Hóa cũng đã xây dựng các công trình tâm linh độc đáo, như Bảo tháp, nhà thờ tại Khu văn hóa tâm linh huyện, Cao điểm 689… Qua đó, đã góp phần tăng cường sự thu hút đối với du khách tìm đến với huyện Hướng Hóa.
Với những tiềm năng lợi thế đó, Hướng Hóa hoàn toàn có thể xây dựng và triển khai các mô hình du lịch cộng đồng, làm điểm nhấn cho phát triển du lịch của huyện nhà. Những năm gần đây, huyện Hướng Hóa đã có sự quan tâm đúng mức đến việc thúc đẩy phát triển ngành du lịch của địa phương, đặc biệt là mô hình du lịch cộng đồng. Hệ thống hạ tầng cơ sở lưu trú luôn được duy trì, cải tạo và nâng cấp, đảm bảo phục vụ khách du lịch. Hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về du lịch từng bước được nâng cao. Các di tích lịch sử cấp quốc gia được tôn tạo. Công tác xúc tiến du lịch được chú trọng. Số lượng khách du lịch đến huyện Hướng Hóa hằng năm được duy trì ổn định, năm 2018 ước tính trên 30 nghìn lượt, (khách nước ngoài trên 14 nghìn người); năm 2019, khách du lịch đến Hướng Hóa đạt trên 20 nghìn lượt (khách nước ngoài trên 9 nghìn lượt), tỷ lệ bình quân lượt khách du lịch hằng năm tăng khoảng từ 10-16%.
Tuy nhiên các mô hình du lịch cộng đồng hiện nay ở Hướng Hóa vẫn chưa nhiều. Các mô hình đa số mới dừng ở mức độ manh nha ý tưởng và thử nghiệm. Để du lịch cộng đồng phát triển có chiều sâu, đem lại hiệu quả bền vững và lâu dài, cần đưa ra các giải pháp có tính căn cơ. Trước hết, cần phải đổi mới, nâng cao nhận thức trong cán bộ và nhân dân về nhiệm vụ phát triển du lịch, về lợi ích tổng hợp do ngành du lịch mang lại cả về chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, đối ngoại và quốc phòng. Đổi mới mạnh mẽ tư duy, cách làm về phát triển du lịch phù hợp với quy luật kinh tế thị trường, xu thế hội nhập. Khai thác du lịch trên cơ sở tôn trọng yếu tố tự nhiên, cảnh quan thiên nhiên; khai thác chiều sâu giá trị văn hóa, truyền thống tốt đẹp của quê hương Hướng Hóa. Nâng cao ý thức của người dân, doanh nghiệp và cộng đồng trong xây dựng, bảo vệ môi trường, góp phần phát triển du lịch bền vững; không ngừng nâng cao uy tín thương hiệu, thái độ phục vụ để thu hút khách. Tuyên truyền, vận động nhân dân chung tay giữ gìn vệ sinh môi trường, ứng xử văn minh, thân thiện, an ninh trật tự tại nơi công cộng, khu di tích, điểm du lịch. Tiến hành quy hoạch các điểm du lịch, đồng thời tập trung nguồn lực đầu tư cơ sở hạ tầng phục vụ phát triển du lịch cũng là một giải pháp cấp thiết. Trên cơ sở đưa vào quy hoạch cấp tỉnh, các địa điểm du lịch ở Hướng Hóa mới có nhiều cơ hội trong việc quảng bá rộng rãi, thu hút du khách cũng như thuận lợi trong vấn đề kêu gọi đầu tư. Cho đến nay các điểm có tiềm năng phát triển du lịch ở Hướng Hóa vẫn chưa được đưa vào quy hoạch cấp tỉnh nên rất khó khăn cho việc quảng bá cũng như kêu gọi các nhà đầu tư. Bên cạnh đó, Hướng Hóa tuy có nhiều tiềm năng nhưng cho đến nay vẫn chưa xây dựng được sản phẩm du lịch rõ ràng, mà chủ yếu theo hình thức tự phát. Do đó điều quan trọng trong tạo dấu ấn và thu hút du khách đó chính là xây dựng sản phẩm du lịch cụ thể, phù hợp với điều kiện thực tế tại địa phương, trong đó tập trung ưu tiên các nhóm: sản phẩm du lịch sinh thái; nhóm sản phẩm du lịch văn hóa - lịch sử và nhóm sản phẩm du lịch cộng đồng - làng nghề.
Farmstay Valey farm tại thị trấn Khe Sanh (Ảnh: Thanh Huyền)
Du lịch sinh thái phát huy tối đa thế mạnh về du lịch kết hợp bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu tại các điểm du lịch có tiềm năng, như hồ Tân Độ, hồ Khe Sanh, thác Chênh Vênh, thác Tà Puồng, lòng hồ Thủy điện Quảng Trị, thủy điện Rào Quán, suối Tà Đủ, hang động Brai, hệ thống hang động Kulum; đỉnh Voi Mẹp…Xây dựng, triển khai các kế hoạch “Phát triển du lịch văn hóa, sinh thái, cộng đồng, nghỉ dưỡng liên vùng Khe Sanh, Hướng Phùng và các xã dọc tuyến đường Hồ Chí Minh” nhằm phát huy các lợi thế sẵn có tại địa phương như các mô hình du lịch ngắm hoa, điện gió và trải nghiệm đời sống của dân tộc Vân Kiều - Pa Kô; tắm suối, cắm trại, vui chơi, nghỉ dưỡng. Sản phẩm du lịch văn hóa - lịch sử chú trọng khôi phục các hoạt động lễ hội; triển khai kế hoạch dài hạn trong việc khai thác, phát huy giá trị di tích lịch sử quốc gia, cấp tỉnh nhằm đầu tư hạ tầng, các dịch vụ, phát triển nhân lực du lịch. Rà soát, đánh giá, xây dựng hệ thống panô, áp phích giới thiệu về di tích, danh thắng, các khu du lịch trọng điểm của huyện. Sản phẩm du lịch cộng đồng - làng nghề chú trọng xây dựng và triển khai các kế hoạch phát triển du lịch cộng đồng, trong đó chú trọng việc ưu tiên đầu tư về hạ tầng, cải tạo, nâng cấp môi trường, cơ sở vật chất phục vụ du khách ăn, nghỉ; khôi phục các nghề thủ công truyền thống; bảo tồn, phục dựng các loại hình văn hóa nghệ thuật, lễ hội truyền thống; hỗ trợ các hộ gia đình trang bị cơ sở vật chất, hạ tầng phục vụ khách và trang bị kiến thức kinh doanh loại hình du lịch Homestay, Farmstay. Đầu tư, triển khai xây dựng các làng văn hóa du lịch dân tộc Vân Kiều - Pa Kô như làng nghề truyền thống dệt thổ cẩm, đan lát, nhạc cụ dân tộc; hỗ trợ sản xuất hàng lưu niệm đặc trưng của địa phương phục vụ khách du lịch. Khi đã có định hướng về sản phẩm du lịch cụ thể thì đẩy mạnh quảng bá và tăng cường liên kết vùng là vô cùng quan trọng. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, trong đó chú trọng quảng bá, xúc tiến trên trang thông tin điện tử huyện, trang website các cơ quan, đơn vị, UBND các xã, thị trấn; trang mạng xã hội; xây dựng trang website du lịch Hướng Hóa. Tăng cường quảng bá trên các phương tiện thông tin truyền thông, tuyên truyền trực quan. Thường xuyên tổ chức các đoàn doanh nghiệp lữ hành, các đoàn chuyên gia, báo chí trong và ngoài nước đến khảo sát phát triển du lịch, quảng bá điểm đến nhằm thu hút khách. Tổ chức hội nghị, hội thảo, diễn đàn chuyên đề về xúc tiến đầu tư, quảng bá du lịch; tích cực tổ chức và tham gia các sự kiện du lịch, văn hóa và thể thao lớn; liên kết xây dựng thương hiệu và xúc tiến quảng bá điểm đến tại các thị trường du lịch có tiềm năng trong và ngoài tỉnh. Tăng cường liên doanh, liên kết giữa các nhà đầu tư và người dân. Phối hợp, liên kết với các địa phương trong khu vực và trên hành lang kinh tế Đông - Tây trong xây dựng sản phẩm du lịch chung, quảng bá sản phẩm, xây dựng thương hiệu du lịch vùng, liên kết trong đào tạo, phát triển nguồn nhân lực. Liên kết với các tỉnh bạn để hình thành các tour tuyến phù hợp. Ngoài ra cần tăng cường nâng cao chất lượng bộ máy quản lý nhà nước về du lịch đáp ứng yêu cầu phát triển và chú trọng nguồn nhân lực đầu tư cho phát triển du lịch cộng đồng.
Mô hình nghỉ dưỡng Năm mùa Bungalows tại thôn Xa Ry, xã Hướng Phùng (Ảnh: Thanh Huyền)
Với tiềm năng thế mạnh sẵn có, nếu được đầu tư, thúc đẩy mạnh mẽ, đúng hướng, chắc chắn rằng trong tương lai không xa, du lịch cộng đồng của huyện miền núi Hướng Hóa sẽ thực sự được đánh thức.