Địa đạo Vịnh Mốc là một công trình đồ sộ trong lòng đất được quân và dân đào xong trong vòng 2 năm, với 18 ngàn ngày công khoảng 6.000m
3 đất đá. Hệ thống đường hầm có tổng chiều dài gần 2km, chia thành 3 tầng: tầng một sâu dưới mặt đất khoảng 13m; tầng 2 khoảng 15m và tầng 3 sâu trên 23m; gồm 13 cửa ra vào đồng thời cũng là những cửa thông hơi (bảy cửa thông ra biển và sáu cửa đi lên đồi). Địa đạo được thiết kế như một làng dưới mặt đất với 94 căn hộ gia đình, có giếng nước ngọt đáp ứng sinh hoạt của người dân sinh sống trong lòng địa đạo, có hội trường đủ sức chứa khoảng 60 người, bảng tin, nhà hộ sinh, nhà vệ sinh, phòng phẫu thuật, bếp Hoàng Cầm (loại bếp nấu được dưới lòng đất mà hạn chế khói bốc lên), kho gạo, trạm đặt máy điện thoại, đài quan sát, trạm gác, hầm tránh bom khoan
Khách quốc tế đến tham quan địa đạo Vịnh Mốc
Trong nhiều năm qua được sự quan tâm của Nhà nước đã trùng tu tôn tạo di tích đón tiếp hàng triệu lượt khách trong và ngoài nước đến tham quan. Tuy nhiên, hiện nay các công trình phụ trợ bên ngoài khu di tích như nơi đón tiếp, khu dịch vụ, bán hàng lưu niệm, khu vực vệ sinh phục vụ khách du lịch vần còn sơ sài, đơn giản, chưa xứng tầm với khu di tích đặc biệt cấp quốc gia. Qua khảo sát tìm hiểu rất nhiều khách du lịch, đặc biệt là khách quốc tế, các công ty lữ hành trong và ngoài tỉnh phản ánh cần quan tâm đầu tư cho điểm di tích quan trọng này của tỉnh Quảng Trị thật đúng tầm nhất là hệ thống dịch vụ bổ trợ để nhằm khai thác một lượng lớn khách du lịch đặc biệt là khách quốc tế trong những năm tới qua kinh doanh du lịch một cách bền vững.
Để di tích địa đạo Vịnh mốc xứng tầm là di tích đặc biệt cấp quốc gia cần có sự quan tâm của lãnh đạo tỉnh và sự vào cuộc tích cực của các ngành nhất là ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Cần có sự quy hoạch và xúc tiến việc xây dựng đồng bộ chuỗi hệ thống dịch vụ bổ trợ cho di tích đồ sộ này.
Thứ nhất: Khẩn trương giải phóng mặt bằng từ đường cái vào di tích địa đạo Vịnh Mốc cả hai bên đến Cổng di tích địa đạo, đồng thời, tiến hành làm sân bãi, chỗ đỗ cho xe ô tô. Phân khu vực kinh doanh dịch vụ cho người dân hoạt động bán các loại hàng lưu niệm, các sản phẩm của địa phương như bánh kẹo, hạt tiêu, cao lá vằng, nước mắm Vịnh Mốc… Xây dựng các nhà nghỉ tạm cho khách du lịch bằng nhà tranh hoặc nhà lá. Xây dựng khu vệ sinh cao cấp phục vụ du khách, đặc biệt khách quốc tế vì họ đòi hỏi tiêu chuẩn này rất cao, hiện nay tại địa đạo Vịnh Mốc khu vực vệ sinh quá xuống cấp.
Thứ hai: Xây dựng Bảo tàng Vịnh Mốc, kết hợp với các hiện vật ngoài trời như trung bày các loại bom, máy bay bị bắn rơi, pháo phòng không 12ly7…để phục vụ du khách thuận tiện trong việc tham quan, chụp ảnh lưu niệm. Tiến hành nạo vét sửa sang hệ thống giao thông hào xung quanh địa đạo, hiện tại hệ thống thông hào như mương nước quá nhỏ không đúng với thời chiến tranh. Trước đây hệ thông giao thông hào rất rộng, người và xe cút kít đi còn tránh nhau được thậm chí có nơi giao thông hào rộng xe trâu còn đi được dưới giao thông hào để tránh mảnh bom Mỹ, đồng thời cần phục chế thêm một số hầm chữ A để cho du khách trãi nghiệm, cần lắp thêm ống nhòm ở cửa tiếp giáp biển để du khách có thể nhìn ra biển và đảo Cồn Cỏ.
Khách du lịch Thái Lan đến tham quan địa đạo Vịnh Mốc bằng đường bộ qua cửa khẩu quốc tế Lao Bảo
Thứ ba: Cần thay đổi lộ trình tham quan, sau khi du khách đến địa đạo cần được nghỉ ngơi sau chặng đường dài, ngồi xem phim tài liệu, xem trưng bày Bảo tàng giới thiệu tổng quan về địa đạo sau đó xuống khám phá địa đạo (tùy vào nhu cầu của từng đoàn) kết thúc là dẫn khách đến cửa địa đạo sát mép biển tham quan chụp ảnh, sau đó trở về bách bộ kết thúc hành trình tham quan (Bảo tàng nên xây dựng phía trước của quần thể địa đạo Vịnh Mốc). Quá trình tham quan trong lòng địa đạo cần tạo ra tiếng động âm thanh của thời chiến tranh như tiếng máy bay, tiếng bom đạn… làm kích thích tò mò khám phá của du khách…
Với vị trí thuận lợi về đường giao thông, lại nằm sát biển gần các bãi tắm đẹp việc đầu tư hệ thống dịch vụ bổ trợ nhằm khai thác và thu hút khách du lịch nhất là khách du lịch quốc tế đến tham quan một công trình đồ sộ Địa đạo Vịnh Mốc một huyền thoại trong lòng đất là một việc làm cần thiết và không khó đối với Quảng Trị nhưng cần có sự đồng sức đồng lòng của các cấp và các ngành cùng với người dân Vịnh Mốc hy vọng du lịch của Quảng Trị phát triển mạnh mẽ cùng với cả nước trên con đường hội nhập kinh tế quốc tế./.