Khu lưu niệm nhà Tổng Bí Thư Lê Duẩn (Ảnh: Phan Hoài An)
Lê Duẩn (1907 - 1986) là một người con của thôn Bích La Đông, xã Triệu Đông, huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị. Sinh ra và lớn lên trên mảnh đất có bề dày về truyền thống yêu nước, Lê Duẩn sớm giác ngộ cách mạng. Năm 1928, Đồng chí tham gia Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên và trở thành một trong những Đảng viên lớp đầu tiên của Đảng Cộng sản Việt Nam. Cuộc đời hoạt động cách mạng sôi nổi gắn bó mật thiết với lịch sử đấu tranh cách mạng cũng như sự nghiệp giải phóng dân tộc và xây dựng CNXH của Đảng và đất nước. Trong suốt 26 năm từ năm 1960-1986, với cương vị là Bí thư thứ nhất và sau đó là Tổng Bí thư, dù ở bất kỳ hoàn cảnh nào, đồng chí Lê Duẩn vẫn luôn nêu cao khí phách kiên trung của người cộng sản đặc biệt là những đóng góp to lớn của đồng chí cho sự nghiệp cách mạng giải phóng dân tộc, thống nhất Tổ quốc, đưa cả nước đi lên xây dựng chủ nghĩa xã hội do Đảng cộng sản Việt Nam khởi xướng và lãnh đạo. Lê Duẩn xứng đáng là một lãnh tụ kiệt xuất của dân tộc, một chiến sĩ kiên cường của phong trào Cộng sản và công nhân quốc tế và là một người con ưu tú của quê hương Quảng Trị.
“Di tích khu lưu niệm Tổng Bí thư Lê Duẩn” là tên gọi chung cho một quần thể di tích bao gồm: Nhà lưu niệm đồng chí Lê Duẩn – nơi sinh hoạt của gia đình đồng chí từ khi chuyển từ Bích La Đông lên Hậu Kiên và hiện nay là nơi thờ tự hai cụ thân sinh và đồng chí tại quê hương. Nhà tưởng niệm, là nơi tổ chức lễ viếng thăm của khách hành hương và khách tham quan. Nhà trưng bày lưu niệm là nơi trưng bày những hiện vật, tư liệu liên quan đến thân thế và sự nghiệp đồng chí Lê Duẩn. Khu di tích lưu niệm Cố Tổng bí thư Lê Duẩn là một di tích lịch sử lưu niệm danh nhân tiêu biểu của tỉnh Quảng Trị, gắn liền tuổi trẻ và những năm tháng hoạt động cách mạng của đồng chí ở quê nhà với sự tồn tại và phát triển của phong trào đấu tranh cách mạng của Đảng bộ và nhân dân tỉnh Quảng Trị trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ.
Nhà lưu niệm cố Tổng Bí thư Lê Duẩn (Ảnh: Phan Hoài An)
Nhà lưu niệm cố Tổng Bí thư Lê Duẩn nằm trên khuôn viên có diện tích 400m2. Nguyên trước đây là nhà và vườn của cụ thân sinh Lê Hiệp. Nhà làm bằng gỗ, khá khang trang. Trải qua hai cuộc chiến tranh tàn khốc, ngôi nhà bị đốt cháy nhiều lần. Sau khi đất nước hoà bình thống nhất (1976), huyện Triệu Hải (cũ) cùng bà con quê hương đã xây dựng nên một ngôi nhà để vừa làm nhà lưu niệm, thờ cúng gia tộc vừa làm nơi nghỉ ngơi cho đồng chí Lê Duẩn mỗi lần về thăm quê. Ngôi nhà được khởi công xây dựng vào tháng 2/1976 và hoàn thành vào cuối năm đó. Nhà lúc đầu lợp tranh, xung quanh che chắn bằng gỗ ván. Cuối năm 1977, mái tranh bị hỏng nặng do sự tác động của nắng mưa, gió bão nên UBND tỉnh Bình Trị Thiên đã cho lợp lại bằng ngói và tồn tại cho đến đầu năm1994. Nhà dài 9m, rộng 4,5m, kết cấu theo dạng nhà băng 3 gian, 2 chái. Bao quanh nhà là 4 hàng rào chè tàu được cắt tỉa cẩn thận, phía sau khuôn viên trồng các loại cây cảnh và cây ăn trái. Ngoài Nhà Lưu niệm còn có Nhà trưng bày, Nhà tưởng niệm và một số công trình phụ trợ khác đã tạo thành Khu lưu niệm Tổng Bí thư Lê Duẩn.
Nhà lưu niệm cố Tổng Bí thư Lê Duẩn trước bờ sông Thạch Hãn (Ảnh: Phan Hoài An)
Ngày 29/10/2010, Khu lưu niệm Tổng Bí thư Lê Duẩn được Bộ Văn hóa, Thể thao & Du lịch xếp hạng di tích cấp Quốc gia theo Quyết định số 3810/QĐ-BVHTTDL. Khu lưu niệm là nơi giáo dục tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc và là một trong những địa chỉ đỏ về hoạt động giáo dục truyền thống, sinh hoạt văn hóa cho các thế hệ không chỉ riêng đối với Quảng Trị mà còn đối với cả nước.
Khu di tích lưu niệm đồng chí Lê Duẩn là nơi giáo dục tinh thần yêu nước, lòng tự hào của dân tộc, một trong những địa chỉ đỏ về hoạt động giáo dục truyền thống và sinh hoạt văn hóa cho các thế hệ không chỉ riêng ở Quảng Trị mà còn đối với cả nước. Nơi đây hàng năm thường diễn ra các buổi lễ sinh hoạt của cán bộ và tuổi trẻ ở địa phương như dâng hương, dâng hoa, báo công, …. nhân các ngày lễ lớn của quê hương đất nước và kỷ niệm ngày sinh, ngày mất của đồng chí. Các hoạt động trên đã đem lại nhiều kết quả thiết thực và để lại nhiều ấn tượng tốt đẹp cho du khách mỗi khi đến với di tích.
Nhà tưởng niệm Cố Tổng Bí thư Lê Duẩn (Ảnh: Phan Hoài An)
Nằm trong hệ thống di tích lịch sử cách mạng, gần với cụm di tích 81 ngày đêm Thành cổ Quảng Trị. Di tích Khu lưu niệm Tổng bí thư Lê Duẩn còn là một trong những địa chỉ tham quan du lịch, “hành hương về cội nguồn” của các cựu chiến binh, du khách trong và ngoài nước mỗi khi đến Quảng Trị, làm tăng thêm tính sinh động, phong phú và đa dạng cho loại hình di tích lịch sử cách mạng Quảng Trị.
Ngoài ra, Khu di tích lưu niệm Tổng Bí thư Lê Duẩn còn thể hiện tình cảm và tấm lòng hết sức cao quý, sự biết ơn, trân trọng của toàn Đảng, toàn dân nói chung, của Đảng bộ và nhân dân Quảng Trị nói riêng đối với một lãnh tụ kiệt xuất của dân tộc, một chiến sĩ kiên cường của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế, một con người ưu tú của quê hương. Khu di tích mãi mãi là địa chỉ đỏ, là nơi tìm về của bạn bè quốc tế, là nơi giáo dục truyền thống yêu nước, cách mạng của cha ông cho các thế hệ trẻ hôm nay và mai sau./.