Hướng Hóa là huyện miền núi biên giới nằm trên trục đường Quốc lộ 9 nối liền với Lào, Thái Lan, Myanmar và miền Trung Việt Nam đi qua Cửa khẩu quốc tế Lao Bảo. Nơi đây sở hữu nhiều hệ thống di tích lịch sử cách mạng nổi tiếng như Nhà tù Lao Bảo, Đường 9 – Khe Sanh, căn cứ Làng Vây và di tích lịch sử Sân bay Tà Cơn. Với khí hậu mát mẻ quanh năm cùng với nhiều điểm du lịch hấp dẫn đã tạo điều kiện thuận lợi để Hướng Hóa trở thành điểm du lịch hấp dẫn nằm ở phía Tây của tỉnh Quảng Trị.
Nằm trên tuyến đường Hồ Chí Minh nhánh Tây, di tích lịch sử Sân bay Tà Cơn là điểm đến dành cho du khách thăm lại chiến trường xưa trên tuyến du lịch DMZ tại Khe Sanh – Hướng Hóa.
Toàn cảnh sân bay Tà Cơn. Ảnh: Hoài An
Sân bay Tà Cơn thuộc xã Tân Hợp, huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị cách cửa khẩu quốc tế Lao Bảo khoảng 20km và cách thành phố Đông Hà khoảng 65km. Sân bay Tà Cơn là tên gọi để chỉ một cụm cứ điểm quân sự chiến lược của quân đội Mỹ trong những năm 1966-1968, được xác định là trung tâm nên Mỹ xây dựng một tập đoàn phòng ngự và kiên cố nhất ở vùng địa đầu miền Nam Việt Nam gồm các cứ điểm: Làng Vây – khu quân sự Hướng Hóa – cụm cứ điểm phòng ngự sân bay Tà Cơn. Cụm cứ điểm tại sân bay Tà Cơn được coi là cái lõi, là khu vực trung tâm nên được xây dựng rất quy mô chạy dài 2km, rộng 1km, gồm nhiều tiểu cứ điểm với nhiều công sự kiên cố, dày đặc và một sân bay cỡ lớn làm nơi cất, hạ cánh cho các loại máy bay chuyên vận tải quân sự hạng nặng như C130 – C123, máy bay trực thăng chở quân và trực các loại thăng vũ trang. Nơi đây là điểm dừng chân quen thuộc với du khách trong và ngoài nước, nhất là những du khách muốn thăm lại chiến trường xưa (Tour DMZ – du lịch phi quân sự).
Toàn bộ sân bay Tà Cơn giống như một lòng chảo với bốn bề là núi non, những điểm đặt hệ thống hỏa lực lý tưởng, cách với con đường 9 huyết mạch chưa đầy 3km. Sân bay Tà Cơn được quân đội Mỹ sử dụng như một bàn đạp cho các cuộc hành quân trên không, các máy bay trinh sát kiểm tra, tìm và diệt bộ đội chủ lực của QĐND Việt Nam, chỉ điểm cho nhiều họat động đánh phá, ngăn chặn và cắt đứt các tuyến đường Hồ Chí Minh. Nhưng trước sức mạnh của 4 cuộc tiến công giải phóng Khe Sanh của Quân đội Nhân dân Việt Nam từ tháng 2 – 6/1968, nơi đây đã trở thành chiếc ghế điện đối với liên quân của đối phương. Ngày 9/7/1968, lá cờ chiến thắng của quân ta tung bay trên cứ điểm sân bay Tà Cơn kết thúc chiến dịch Đường 9 - Khe Sanh thắng lợi vang dội.
Hiện vật được trưng bày tại Sân bay Tà Cơn. Ảnh: Hoài An
Sân bay có diện tích rộng khoảng 10.000 mét vuông, nằm giữa căn cứ điểm Khe Sanh với một đường băng trải dài dùng cho việc vận chuyển trong chiến tranh. Bên trong có trụ sở chỉ huy, đài chỉ huy, đài liên lạc,...cùng nhiều hệ thống phòng ngự dày đặc. Với cách xây dựng, bố trí và vị trí chắc chắn như vậy, sân bay Tà Cơn là địa điểm quan trọng bậc nhất của tập đoàn cứ điểm Khe Sanh, được quân đội Mỹ xem như một pháo đài bất khả chiến bại. Hiện nay, Khu di tích còn khá đơn sơ với 5 chiếc máy bay (các loại C130 – UH-1 – CH-47…), 3 chiếc xe tăng được trưng bày trong khu di tích và vẫn còn khá nguyên vẹn. Đây là những chiếc máy bay, xe tăng mà quân đội Mỹ đã từng dùng tham chiến tại chiến trường Khe Sanh – Tà Cơn cách đây hơn 40 năm về trước. Năm 1986, di tích sân bay Tà Cơn được xếp hạng di tích Quốc gia. Tại nhà Bảo tàng về Đường 9 – Khe Sanh là nơi trưng bày hàng trăm hiện vật có giá trị về lịch sử, khoa học.
Những chiếc xe tăng còn sót lại tại sân bay Tà Cơn. Ảnh: Hoài An
Ngày nay, bên trong khu di tích sân bay Tà Cơn được xây dựng một nhà bảo tàng về đường 9 – Khe Sanh trưng bày những hình ảnh, vũ khí của lính Mỹ, lính quân đội chế độ cũ và quân giải phóng. Một bia đá tạc ghi những chiến công lịch sử được dựng sau hàng chục loại bom mà quân đội Mỹ đã từng ném xuống miền tây Quảng Trị trong những năm 1965 – 1972. Chiến tranh đã lùi xa, ngày nay di tích sân bay Tà Cơn khoác lên mình màu xanh của sự yên bình, trù phú và trở thành điểm du lịch nổi tiếng của Quảng Trị.
Bảo tàng chiến thắng đường 9 Khe Sanh – Nơi trưng bày những hình ảnh,
vũ khí của lính Mỹ, lính quân đội chế độ cũ và quân giải phóng. Ảnh: Hoài An
Nếu có dịp hãy thực hiện một chuyến du lịch Quảng Trị để có thể đặt chân lên mảnh đất của những khu căn cứ cách mạng nổi tiếng nơi này. Đây cũng là dịp để các bạn cùng nghe kể lại những ký ức chiến tranh qua những di tích lịch sử còn in dấu trên mảnh đất Khe Sanh. Được tìm hiểu kiến thức lịch sử, du khách còn trải nghiệm những cung đường tuyệt đẹp trên tuyến đường Hồ Chí Minh nhánh Tây với đèo Sa Mù, hồ Rào Quán và điện gió Hướng Hóa… sẽ là nơi không làm bạn thất vọng khi đến mảnh đất lịch sử này.
Cổng thông tin Xúc tiến Đầu tư, Thương mại và Du lịch tỉnh Quảng Trị
