Sản phẩm cà phê Khe Sanh Ảnh: Hoàng Hữu Hóa
Có dịp về Khe Sanh vào những ngày này, mới thấy hết sự đổi thay nơi đây, bị choáng ngợp bởi màu xanh bạt ngàn của những vườn cà phê. Đúng là “trăm nghe không bằng một thấy”, hãy thử đến đây một lần, bạn sẽ cảm nhận được vẻ đẹp của loài cây này. Dọc theo những con đường làng trải bê tông là vườn cà phê xanh mướt, hương vị cà phê Khe Sanh từ các cơ sở kinh doanh đang bốc tỏa. Còn gì thú vị hơn cùng thưởng thức hương vị cà phê Khe Sanh thơm ngon trong một chiều mưa Khe Sanh, thả hồn mình trong giai điệu du dương Mưa Chiều Khe Sanh do ca sĩ Vân Khánh thể hiện, lời bài hát có đoạn:
“Chiều Khe Sanh nghe gió về
Chiều Khe Sanh mây trắng bay
Từng hạt mưa chiều rơi
Gọi đàn chim về núi
Ngồi bên nhau nghe tiếng sương
Chiều nghe mưa…”
Lịch sử cây cà phê Khe Sanh có hơn 100 năm trước, khi đó ông Poilane người Pháp thấy mảnh đất Khe Sanh có nhiều lợi thế lớn để trồng cà phê. Và từ đó, nhiều đồn điền cà phê của người Pháp sớm mọc lên giữa trùng điệp núi đồi, hương vị cà phê Khe Sanh cũng nổi danh từ đó. Trải qua bao cuộc dâu bể nhưng cây cà phê vẫn luôn nồng nàn với hương đất Khe Sanh – Hướng Hóa. Trong nhịp sống hối hả bon chen của cuộc sống mưu sinh khiến con người ta sống gấp gáp hơn, sống nhanh, sống vội thì ngược lại từng giọt cà phê Khe Sanh chậm rãi rơi xuống ly, từng giọt, từng giọt đậm đặc như thầm nhủ mọi người sống chậm lại một chút. Tôi đưa tay nâng ly cà phê Khe Sanh nóng hổi tỏa mùi thơm sực nức, nhấp từng ngụm nhỏ café thơm lừng, cảm nhận cái mùi vị đăng đắng, ngọt ngọt trên đầu lưỡi, ngấm đến tế bào cảm xúc, sảng khoái đến tỉnh người, thật tuyệt vời làm sao và cảm thấy thư thái nhẹ nhõm trong lòng. Được rang xay tại chỗ và luôn đậm đà, thơm ngon là đặc điểm của cà phê Khe Sanh. Mùi thơm của cà phê Khe Sanh làm say đắm lòng người như một điều gì đó rất khó nói. Cà phê Khe Sanh vẫn có một dấu ấn rất riêng biệt mà ít nơi nào có được.
Huyện Hướng Hoá, tỉnh Quảng Trị là một trong những vùng trọng điểm trồng cà phê Arabica của Việt Nam, với diện tích khoảng 5.000ha. Địa phương này nổi tiếng trong và ngoài nước với thương hiệu cà phê Arabica Khe Sanh.
Tọa lạc trên vùng đất đỏ bazan màu mỡ của vùng núi Quảng Trị, HTX nông sản Khe sanh ở thôn Trằm, Xã Hướng Tân, huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị đã tận dụng lợi thế của mình để sản xuất các sản phẩm đặc trưng của địa phương trên công nghệ tiên tiến và đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm. Các sản phẩm của HTX bao gồm: Khe Sanh Coffe, măng khô khe sanh, tinh bột nghệ…. Bà Nguyễn Thị Hằng, Giám đốc HTX Nông sản Khe Sanh vui mừng cho biết, không những đạt chứng nhận OCOP 3 sao cấp tỉnh mà tại cuộc thi cà phê đặc sản Việt Nam 2022, 2 mẫu cà phê Arabica chế biến Natural và chế biến Honey của HTX đã đạt điểm số lần lượt là 82,73 và 82,61, đạt tiêu chuẩn cà phê đặc sản. Sản phẩm cà phê Arabica Khe Sanh xuất sắc đạt giải Nhất tại cuộc thi cà phê đặc sản Việt Nam năm 2021 do Hiệp hội cà phê Buôn Ma Thuột tổ chức.
HTX Nông sản Khe Sanh được thành lập năm 2018. Đây được xem là HTX kiểu mới và là mô hình HTX tạo việc làm phổ biến hiện nay. HTX Nông sản Khe Sanh có nhiệm vụ thiết lập, liên kết các nhóm sản xuất thực hiện quy trình thực hành sản xuất tốt, tập trung vào các sản phẩm chính là cà phê mang thương hiệu Khe Sanh, tinh bột nghệ và các sản phẩm dược liệu đặc trưng khác của miền núi; thu mua, tiêu thụ sản phẩm của các nhóm sản xuất ở vùng khó khăn và đặc biệt khó khăn trên địa bàn huyện Hướng Hóa. Hiện HTX liên kết với hơn 100 hộ nông dân người đồng bào dân tộc thiểu số trong việc thu mua Café với giá ổn định, cao hơn so với giá bán thị trường với điều kiện phải canh tác, thu hoạch theo các tiêu chí sạch do HTX đưa ra. Mới đây, HTX đã đầu tư xây dựng nhà máy sản xuất phân vi sinh với kinh phí trên 2 tỉ đồng.
Hơn 2 năm thành lập, nhờ được chú trọng đầu tư từ quy trình sản xuất đến khâu chế biến, sản phẩm cà phê của HTX Nông sản Khe Sanh dần có chỗ đứng vững chắc trên thị trường. Hằng năm, HTX cung cấp ra thị trường khoảng 5 tấn cà phê. Năm 2019, sản phẩm cà phê Khe Sanh của HTX Nông sản Khe Sanh là một trong 3 sản phẩm của chủ thể HTX trong tỉnh được công nhận sản phẩm OCOP 3 sao cấp tỉnh. Năm 2020, cà phê rang xay Khe Sanh được công nhận là sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu cấp tỉnh. Trong thời gian tới, HTX sẽ nâng cấp sản phẩm cà phê Khe Sanh đạt tiêu chuẩn OCOP 4 sao, mở rộng thị trường tiêu thụ và phát triển, xây dựng nhãn hiệu, thương hiệu cho các loại sản phẩm từ cà phê.
Cà phê đã và đang trở thành thứ đồ uống không thể thiếu của người dân Việt. Nó trở thành văn hóa uống cà phê của người Việt nói chung, người Quảng Trị nói riêng. Ở Việt Nam, mở mắt người dân Việt đón chào một ngày mới bằng ly cà phê bất kể người giàu hay người nghèo, người lao động trí thức hay lao động bằng chân tay, người già hay người trẻ… Tất cả đều có điểm chung cà phê. Điều thú vị là ly cà phê len lỏi khắp các quán vỉa hè đường phố, công viên, nhà hàng sang trọng, bất kể sáng sớm hay chiều tối, thậm chí là khuya để có thể ngồi nhâm nhi ly cà phê vừa ngắm góc phố về đêm lúc lên đèn. Cà phê trở thành cái kết nối giữa mọi người với nhau trong bất kỳ không gian nào từ sang trọng đến đường phố, vỉa hè. Văn hóa ẩm thực đã trở thành di sản chung, hương vị chung cho người dân Việt quê mình./.