Quảng Trị hỗ trợ xây dựng trường tiểu học tại Savannakhet - Lào (Ảnh: N.V. Tuấn)
Nền móng của mối quan hệ hợp tác
Nhìn lại chặng đường hào hùng lịch sử đã qua, cả hai nước Việt Nam – Lào đều rất tự hào về quá trình hình thành và phát triển của mối quan hệ hợp tác hiếm có giữa hai dân tộc. Hai nước đã luôn đoàn kết, giúp đỡ lẫn nhau như anh em ruột thịt, trong chiến tranh cũng như khi hòa bình. Quan hệ hữu nghị hợp tác đặc biệt toàn diện Việt Nam - Lào phát triển từ mối quan hệ truyền thống, do Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng Chủ tịch Souphanouvong, Chủ tịch Kaysone Phomvihane xây dựng nền móng; và các thế hệ lãnh đạo, nhân dân hai nước vun đắp, phát triển thành mối quan hệ thủy chung, trong sáng, mẫu mực là tài sản vô giá của nhân dân hai nước.
Trong mối quan hệ truyền thống đặc biệt giữa hai nước Việt Nam - Lào, có phần đóng góp thiết thực của Đảng bộ, chính quyền, lực lượng vũ trang và nhân dân Quảng Trị. Với tình nghĩa láng giềng như anh em một nhà, nhân dân Quảng Trị cùng nhân dân tỉnh Savannakhet đã đồng cam cộng khổ, kề vai sát cánh bên nhau trong kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược. Điều đặc biệt là cả hai dân tộc Việt Nam và Lào đã cùng chiến đấu và có những dấu mốc quan trọng trong cùng một thời điểm: Năm 1945, hai nước cùng giành được chính quyền, năm 1954 cùng đánh bại thực dân Pháp, năm 1975 cùng giành chiến thắng trong kháng chiến chống Mỹ. Trong công cuộc chiến đấu giành độc lập tự do, nhiều người con của quê hương Quảng Trị đã tham gia chiến đấu, cùng chung chiến hào với bộ đội Pathét Lào, không ít người đã mãi mãi nằm lại hoặc để lại một phần xương máu của mình trên chiến trường Lào.
Khi hòa bình lập lại, Quảng Trị tiếp tục kề vai sát cánh với nhân dân anh em Savannakhet trong công cuộc dựng xây tổ quốc. Mặc dù tình hình chính trị thế giới có nhiều biến động, nhưng Đảng, Nhà nước và nhân dân hai tỉnh Quảng Trị - Savannakhet vẫn luôn tăng cường vun đắp quan hệ hợp tác, hữu nghị bền chặt.
Quảng Trị và Savannakhet – mối tình thân bền chặt
Tỉnh Quảng Trị và Savannakhet luôn giữ được mối quan hệ anh em thân thiết, keo sơn. Trong thời gian qua, hai tỉnh đã có nhiều hoạt động hợp tác dù tình hình dịch bệnh COVID-19 có nhiều diễn biến phức tạp.
Trên lĩnh vực hợp tác về quân sự, an ninh và biên giới, các lực lượng chức năng hai bên thường xuyên trao đổi, chia sẻ thông tin, phối hợp chặt chẽ trong công tác đảm bảo quốc phòng, an ninh và trật tự trên tuyến biên giới. Tỉnh Quảng trị đã tổ chức bàn giao hạng mục hoàn thành của công trình cầu biên giới Xà Ợt 2 cho tỉnh Savannakhet quản lý theo quy định. Chính phủ Việt Nam đã đồng ý chủ trương do tỉnh Quảng Trị đề xuất bổ sung hạng mục khơi thông dòng chảy, khôi phục lại suối biên giới Xà Ợt thuộc Dự án xây dựng cầu Xà Ợt 2 tại Khu vực cửa khẩu quốc tế Lao Bảo - Đen-sa-vẳn.
Trong phòng chống dịch Covid - 19, tỉnh Quảng Trị đã tích cực chủ động triển khai và phối hợp chặt chẽ, trách nhiệm với tỉnh Savannakhet trong công tác phòng chống dịch bệnh. Các lực lượng chức năng của Quảng Trị đã tổ chức tuần tra, kiểm soát quản lý chặt chẽ hoạt động xuất nhập cảnh, xuất nhập khẩu qua biên giới, phối hợp với tỉnh Savannakhet giải quyết kịp thời các vấn đề phát sinh trong thời gian đóng cửa khẩu. Tỉnh Quảng Trị đã trao tặng tỉnh Savannakhet các thiết bị, vật tư y tế với tổng giá trị hơn 300 triệu đồng. Ngoài ra, các cơ quan, đơn vị trong tỉnh Quảng Trị đã ủng hộ tỉnh Savannakhet trang thiết bị phòng chống dịch bệnh với tổng kinh phí hơn 01 tỷ đồng.
Trên lĩnh vực vực kinh tế - thương mại biên giới, tỉnh Quảng Trị đã chỉ đạo các ngành chức năng tập trung vừa tháo gỡ vướng mắc, khó khăn, bảo đảm lưu thông hàng hóa, người và phương tiện vận tải xuất nhập cảnh, vừa đảm bảo phòng chống dịch bệnh Covid-19 có hiệu quả. Việc áp dụng mô hình kiểm tra “một cửa, một lần dừng” mô hình tại cặp cửa khẩu quốc tế Lao Bảo - Đen Sa Vẳn đã đạt được những kết quả tích cực. Tuy nhiên, trong thời gian vận hành thí điểm đã bộc lộ không ít hạn chế và còn nhiều bất cập... Vì vậy, tháng 05/2021, UBND tỉnh Quảng Trị đã phối hợp với Bộ Ngoại giao và các Bộ, ngành Trung ương tổ chức Hội nghị sơ kết nội bộ để đánh giá về kết quả triển khai mô hình trong thời gian qua và định hướng trong thời gian tới. Hiện nay, do tình hình dịch bệnh Covid-19 nên Chính phủ hai nước Việt Nam và Lào đã thống nhất tạm dừng thực hiện mô hình để kiểm soát và phòng chống dịch bệnh.
Về hợp tác trong lĩnh vực đào tạo nguồn nhân lực, tỉnh Quảng Trị đã tiếp nhận đào tạo 25 cán bộ của tỉnh Savannakhet về trung cấp lý luận chính trị - hành chính; cấp 10 chỉ tiêu học bổng về điều dưỡng và 5 chỉ tiêu về công nghệ thông tin tại các trường trong tỉnh.
Tỉnh Quảng Trị đã phối hợp với tỉnh Savannakhet đề xuất lên Chính phủ 02 nước Việt Nam - Lào đầu tư các công trình, dự án phát triển cơ sở hạ tầng, giao thông, điện, thủy lợi tiếp giáp biên giới giúp tỉnh Savannakhet từ nguồn vốn ODA của Chính phủ Việt Nam viện trợ cho Chính phủ Lào trong giai đoạn 2020 - 2025.
Cùng xây dựng giải pháp hướng tới tương lai
Mặc dù chịu ảnh hưởng rất lớn của dịch Covid-19, nhưng với truyền thống hữu nghị, đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện giữa hai Đảng, hai Chính phủ Việt Nam - Lào nói chung và hai tỉnh Quảng Trị Savannakhet nói riêng sẽ luôn được giữ gìn và bồi đắp. Để triển khai thực hiện có hiệu quả những cam kết hợp tác giữa hai tỉnh, cần đề ra những giải pháp phù hợp trong tình hình mới.
Trước mắt, cần phối hợp thực hiện có hiệu quả công tác phòng chống dịch Covid-19, phòng chống tội phạm, đặc biệt là tội phạm ma túy qua biên giới. Tổ chức khảo sát song phương và đề xuất phương án sửa chữa các mốc quốc giới: 585, 606(1), 607(1) bị sạt lở, dịch chuyển do ảnh hưởng của thiên tai trong năm 2020. Hai tỉnh Quảng Trị và Savannakhet phối hợp cùng đề xuất Bộ Ngoại giao hai nước sớm tổ chức Hội nghị sơ kết 05 năm thực hiện mô hình một cửa, một lần dừng để đưa ra định hướng phát triển của mô hình trong thời gian tới. Đối với các công trình do tỉnh Quảng Trị hỗ trợ tỉnh Savannakhet theo thỏa thuận, giai đoạn 2020-2022, tỉnh Savannakhet cần lựa chọn công trình, tổ chức thi công và thông báo cho tỉnh Quảng Trị biết để chuyển kinh phí viện trợ. Hai bên thống nhất tiếp tục đề xuất lên Chính phủ hai nước Việt Nam - Lào đầu tư công trình cầu biên giới trên sông Sê Pôn nối cặp cửa khẩu phụ Thanh (Quảng Trị) - Denvilay (Savannakhet) từ nguồn vốn ODA Việt Nam viện trợ cho Lào giai đoạn 2021-2025.
Ngoài ra, trong thời gian tới tiếp tục tạo điều kiện cho doanh nghiệp của mỗi tỉnh tìm kiếm cơ hội đầu tư, tổ chức xúc tiến đầu tư, giới thiệu theo hình thức trực tuyến.
Đặc biệt, năm 2022 là năm kỷ niệm 60 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Lào (05/9/1962 - 05/9/2022), 45 năm ngày ký Hiệp ước hữu nghị và hợp tác Việt Nam - Lào (18/7/1977 - 18/7/2022). Đây là sự kiện có ý nghĩa lịch sử quan trọng của hai nước Việt Nam và Lào, hai tỉnh sẽ cùng nghiên cứu để phối hợp tổ chức các sự kiện kỷ niệm theo hình thức phù hợp với công tác phòng, chống dịch Covid-19.
Trong thời gian tới, Quảng Trị và Savannakhet cần nỗ lực hơn nữa để xây dựng đường biên giới hòa bình, hữu nghị và phát triển, gia tăng sự gắn bó về mọi mặt và gìn giữ tình cảm tốt đẹp giữa nhân dân hai biên giới. Hai tỉnh cũng cần tìm các lĩnh vực có cùng lợi ích, thế mạnh để tạo nền tảng hợp tác cho quan hệ song phương, hai bên cùng có lợi, hỗ trợ nhau cùng phát triển vượt bậc trên chặng đường xây dựng tổ quốc.
Cổng thông tin Xúc tiến Đầu tư, Thương mại và Du lịch tỉnh Quảng Trị
